ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ – ΝΙΚΟΣ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ

Ο Αλέξης Πάρνης με το μεγάλο τούρκο επαναστάτη ποιητή, Ναζιμ Χικμέτ ,
Μόσχα 1955

Ναζίμ Χικμέτ
...Μια ελληνοπούλα τώρα μ' αγκαλιάζει.
Σαν τρυφερό ελιοκλώναρο τα χέρια
έχουν τυλίξει γύρω το λαιμό μου
και με κοιτάει στα μάτια και ρωτάει:
"Μπάρμπα, πότε θα γίνει στην Ελλάδα
και στα δικά σας μέρη, στην Τουρκία
αυτό που γίνεται στην Ουγγαρία;
Πότε θα 'ρθεί η σειρά μας, τα παιδάκια
να προσκαλέσουμε της Ουγγαρίας
να δουν και τη δικιά μας την πατρίδα;"
Πότε λοιπόν;... Τ' ακούς Ζαχαριάδη,
πως τα παιδιά μας ανυπομονούνε
και δεν κρατιούνται; Πρέπει να βιαστούμε...

(Απόσπασμα από το ποίημα "Ταξίδι στην Ουγγαρία".
Δημοσιεύτηκε στη "Λιτερατούρναγια Γκαζέτα" της 30.5.53)

  Ο ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ και ο ΝΙΚΟΣ ΖΑΧΑΡΙΑΔΗΣ «ήταν φίλοι από τα πρώϊμα νεανικά τους χρόνια. Είχαν μπει σχεδόν μαζί στο Κόμμα, εκεί στην Κωνσταντινούπολη για να έρθουν ταυτόχρονα στη Μόσχα να φοιτήσουν στην Ανώτατη Κομματική Σχολή της Κομιντέρν, όπου συχνά παρέδινε μαθήματα ο ίδιος ο Στάλιν. Έτυχε μάλιστα να’ ναι κι οι δυο τους στην τιμητική φρουρά εμπρός στο φέρετρο του Λένιν το Γενάρη του 1924.

«Ανάμεσα στους φίλους που’ χα τότε στη Μόσχα μονάχα ο Τολιάττι και ο Ζαχαριάδης έφτασαν να γίνουν γενικοί γραμματείς», θυμήθηκε ο Χικμέτ τα παλιά χρόνια. «Τους αγαπάω και τους δυο ως τώρα. Όμως για το Νίκο τρέφω ιδιαίτερο θαυμασμό, γιατί το κόμμα σας έχει μια σπουδαία προσφορά στο παγκόσμιο προοδευτικό κίνημα».
Ήξερε τα πάντα για την εθνική εαμική αντίσταση, τον ΕΛΑΣ, το Δημοκρατικό Στρατό. Και στις σχετικές συζητήσεις δεν παρέλειπε να υπογραμμίζει ότι σ’ όλη τη γήινη σφαίρα μονάχα οι Κινέζοι, οι Ισπανοί, οι Βιετναμέζοι κι οι Έλληνες σύντροφοι έφτασαν τον αγώνα εναντίου του δυτικού ιμπεριαλισμού ως την πολύχρονη ένοπλη, μετωπική αναμέτρηση με τακτικές μεγάλες μονάδες» (ΑΛΕΞΗΣ ΠΑΡΝΗΣ: ΓΕΙΑ ΧΑΡΑ ΝΙΚΟΣ, σελ. 33-35, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2011).
«Από τότε που χτύπησε αυτή η συμφορά το Κόμμα σας και προσωπικά το Νίκο, η καρδιά μου χειροτέρεψε. Δυο απανωτές κρίσεις έχω πάθει τον τελευταίο καιρό!» μου’ χε πει αμέσως μετά την αναχώρηση του Ζαχαριάδη για το Μποροβίτσι ο Ναζίμ Χικμέτ. Και ύστερα: «πρέπει να τον βοηθήσουμε απλόχερα! Καταρχήν οικονομικώς!» πρόσθεσε.
Για να βάλει στα χέρια μου σχεδόν με το ζόρι μια δεσμίδα Ρούβλια. Είναι αυτά που αναφέρονται στο γράμμα της 8^ης Αυγούστου – «έπρεπε απτά λεφτά που μούστειλες να κρατήσεις 500-1000 ρούβλια για το σκοπό αυτό», μου’ γραφε ο Ζαχαριάδης . Τον είχε συγκινήσει η χειρονομία του Ναζίμ Χικμέτ, πριν απ’ όλα για το γενναίο της ηθικό πολιτικό νόημα προς τους εκτραχηλισμένους αφεντάδες του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων του ΚΚΣΕ, δηλαδή τους περιβόητους Σουσλώφ, Πονομαριώφ, Κουούσινεν. Μου παράγγειλε ωστόσο να πληροφορήσω τον καλό σύντροφο ότι ο μισθός που άρχισε να παίρνει απ’ το Λεσχόζ ήταν αρκετός για να μη χρειάζεται πρόσθετη οικονομική ενίσχυση. Και όμως τη χρειαζόταν. «Ήρθαν μέρες που δεν είχα να δώσω ένα αυγό στο Σηφάκο», θα παραδεχόταν αργότερα.
Ευτυχώς για τον επόμενο χρόνο θα κανονίζαμε να παίρνω τα καλοκαίρια το Σηφάκο για να παραθερίζει μαζί με τα παιδιά μου στο Κλισλοβόντ του Καυκάσου, όπου ζούσε η Ελληνοπόντια αδελφή της πεθεράς μου. Αυτό όπως ήταν φυσικό θ’ ανακούφιζε πολύ το Νίκο.
Όμως το πιο σπουδαίο και ζωτικό για κείνον ήταν αναμφίβολα η δυνατότητα που του’ δινα με την τακτική αλληλογραφία μας να «ξεσπάει» και να βγάζει το άχτι του. Ξέραμε ότι τα γράμματα, που στέλνονταν πάντα με το επίσημο ταχυδρομείο (γενικά δεν κάναμε ποτέ τίποτα το παράνομο και συνωμοτικό), έμπαιναν στο μικροσκόπιο της λογοκρισίας, για να πάνε σε συνέχεια όπου δει (Τμήμα Διεθνών Σχέσεων του ΚΚΣΕ και πιο πέρα). Ακριβώς αυτό ήθελε και ο Νίκος. Να κάνει γνωστή καθαρά και ξάστερα στους Σοβιετικούς και την εγκάθετη ηγεσία του ΚΚΕ τις απόψεις του, να λειτουργεί αδιάκοπα σα μάχιμος ηγέτης της επηρεάζοντας έστω και με αυτό τον έμμεσο τρόπο τις εξελίξεις. Όπως έκανε σ’ όλη του τη ζωή.
Αλλά τι μαρτυρική πορεία κι αυτή! Απ’ το κάτεργο της Κέρκυρας στο κολαστήριο του Νταχάου, κι ύστερα, μετά την εποποιία του Δημοκρατικού Στρατού και της προσφυγιάς, η εκτόπιση στο παγερό, σκυθρωπό, στερημένο Μποροβίτσι, μερικά χιλιόμετρα πιο πέρα απ’ την ιστορική ρωσική πόλη Νόβγοροντ, όπου είχε μαρτυρήσει το 14^ο αιώνα ο μέγας Βυζαντινός ζωγράφος Θεοφάνης ο Έλληνας, όταν έπεσε στη δυσμένεια της ρωσικής εκκλησιαστικής αρχής!» » (ΑΛΕΞΗΣ ΠΑΡΝΗΣ: ΓΕΙΑ ΧΑΡΑ ΝΙΚΟΣ, σελ. 87-89, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2011).
Την επαναστατική γραμμή του Νίκου Ζαχαριάδη υπερασπίστηκε η συντριπτική πλειοψηφία των χιλιάδων κομμουνιστών, αλλά και οι Μιλτιάδης Πορφυρογέννης και Πέτρος Κόκκαλης όπως αναφέρει ο Αλέξης Πάρνης μα και άλλα στελέχη όπως ο Σοφιανός, κλπ...